Σελίδες από το ημερολόγιο του Ομίλου: "ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ"

Μελίνα Κοντοσφύρη, Α' Γυμνασίου 

Στον όμιλό μας βλέπουμε την μουσική μέσα από άλλες τέχνες, και το αντίστροφο.

Ξεκινήσαμε γνωρίζοντας πιο μουσικά τον κινηματογράφο.

Αρχικά παρακολουθήσαμε το trailer μιας ταινίας χωρίς ήχο, προσπαθώντας ο καθένας από εμάς να φανταστεί την δική του μουσική. Στην συνέχεια  το παρακολουθήσαμε ξανά, αλλά αυτή την φορά με ήχο. Μπορώ να πω πως ίσως και να παραξενευτήκαμε για την μουσική κάποιων σημείων στην ταινία. 

Η ταινία λέγεται "Etre et Avoir" και μπορείτε να δείτε κι εσείς ένα απόσπασμα εδώ:

Etre et Avoir (trailer)

Μετά το τέλος του αποσπάσματος, απλώσαμε όλα τα μουσικά μας όργανα και περάσαμε στην μουσική πράξη: δουλέψαμε πάνω σε μερικά μουσικά θέματα του soundtrack, δηλαδή μέρους της μουσικής από την ταινία. Η κυρία Σοφία μας έδωσε από μια μουσική σελίδα, και εκτελέσαμε τις μελωδίες αυτές με καμπανάκια και boomwhackers (πλαστικούς σωλήνες) σε ομάδα. Είχαμε πολύ μεγάλο βαθμό ελευθερίας, γιατί τα μουσικά μοτίβα μπορούσαν να συνδυαστούν μεταξύ τους με πολλούς τρόπους, οπότε εξερευνήσαμε κάποιους από αυτούς. Έπρεπε να συγκεντρωθούμε και συνεργαστούμε για να έχουμε ένα ενδιαφέρον μουσικό αποτέλεσμα, αφού ανταλλάσσαμε και οργανάκια μεταξύ μας καθώς παίζαμε.

 Ήταν πολύ ωραία και δημιουργικά, ειδικά όταν αρχίσαμε να συνθέτουμε δικούς μας ρυθμούς, διαφοροποιώντας το αρχικό κομμάτι. Να μερικά ρυθμικά μέρα που καταγράψαμε:

Μέσα από όλο αυτό γνωριστήκαμε καλύτερα μεταξύ μας, ή μήπως να πω δεθήκαμε, γίναμε πραγματικά "ομάδα"!...

Στην επόμενη συνάντηση είδαμε ένα μέρος από την ταινία "Fantasia", του Walt Disney, Η μουσική που περιλαμβάνεται, δεν δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την ταινία , αλλά μάλλον ακολουθήθηκε η αντίστροφη διαδικασία. Πρόκειται για μια ταινία που δημιουργεί εικόνες, πάνω σε συγκεκριμένα έργα κλασικής μουσικής. Εμείς είδαμε το απόσπασμα με τα flamingos. Ένα φλαμίνγκο λοιπόν ήθελε να παίξει, καταστρέφοντας όμως την παρέλαση των υπόλοιπων πουλιών, καταλήγοντας να ποδοπατάει τους φίλους του.  Η παιχνιδιάρικη και έντονα ρυθμική μουσική μας ανέβασε όλους και προς το τέλος αρχίσαμε να γελάμε. Είδαμε παράλληλα πως χωρίς μουσική το απόσπασμα αυτό θα έχανε την ζωντάνια του, δεν θα μας έκανε να αισθανθούμε το ίδιο.

[εδώ το απόσπασμα από την ταινία:]
Camille Saint-Saens "The Carnival of the Animals"

Η σχέση της μουσικής με τον κινηματογράφο είναι αναπόσπαστη. Ακόμα και ο βωβός κινηματογράφος, συνοδευόταν από κάποιους ήχους και συνήθως από μια ολόκληρη ορχήστρα που έπαιζε ζωντανά, την ώρα της προβολής. Πλέον δεν υπάρχει καμία ταινία χωρίς μουσική, καθώς η μουσική βοηθάει το σενάριο να ζωντανέψει και να γίνει πιο παραστατικό. Με τον όμιλό μας στην συνέχεια σκεφτόμαστε να κάνουμε ένα μικρό ταινιάκι με δική μας μουσική, ή να διαλέξουμε μια αγαπημένη μας ταινία και να δημιουργήσουμε καινούρια μουσική  πάνω σε αυτήν. Ανυπομονώ!

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ, MODEST MUSSORGSKY

Ίσως το πιο γνωστό έργο αναφοράς στην σχέση Μουσικής με την Ζωγραφική, αποτελεί η μουσική σύνθεση με τίτλο "Pictures at an Exhibition" του Ρώσου συνθέτη Modest Mussorgsky (1839-1891). Μέλος της γνωστής "Ομάδας των 5 ", και κατεξοχήν ρομαντικός συνθέτης, δούλευε συνεχώς για την δημιουργία ρώσικης μουσικής ταυτότητας στα έργα του, εμπνευσμένος από θέματα ρώσικης ιστορίας και φολκλόρ. Τα πιο γνωστά του έργα είναι η όπερα "Boris Godunov", το συμφωνικό ποίημα "Night at the Bald Mountain", καθώς και η σουίτα για πιάνο "Pictures at an Exhibition". 

Η σουίτα αυτή γράφτηκε το 1874 με αφορμή την επίσκεψή του στην έκθεση ζωγραφικής ενός φίλου του, του ζωγράφου Victor Hartmann. Είναι μια μουσική περιγραφή της έκθεσης, αφού κάθε μουσικό κομμάτι του έργου, έχει τον τίτλο ενός πίνακα από την έκθεση. Είναι χαρακτηριστικό, πως κάποιοι από τους πίνακες της έκθεσης σήμερα δεν διασώζονται πια. Επίσης, υπάρχει ένα μουσικό κομμάτι που επαναλαμβάνεται συχνά μέσα στο έργο, διότι συμβολίζει τον επισκέπτη της έκθεσης, τον ίδιο τον συνθέτη ίσως, να περιηγείται με τρόπο τυχαίο ανάμεσα στους πίνακες.

Το έργο οφείλει την μεγάλη δημοτικότητά του στην μεταγραφή για ορχήστρα που έκανε, ο συνθέτης Maurice Ravel.

Στον όμιλο, ακούσαμε μερικά αποσπάσματα του έργου, και επίσης είδαμε τους πίνακες που σώζονται. Προσπαθήσαμε να αντιστοιχίσουμε ορισμένα μουσικά κομμάτια του έργου, με τους πίνακες αυτούς, έπειτα από κριτική ακρόαση της ατμόσφαιρας που κάθε κομμάτι δημιουργούσε.

Την εποχή αυτή, πολλοί συνθέτες ως αντίδραση στο κατεστημένο, δίνουν στα μουσικά τους έργα ονόματα που δηλώνουν εξωμουσικά ερεθισματα, δηλαδή δεν χρησιμοποιούν απαραίτητα μουσική ορολογία (π.χ. σονάτα). Επειδή αυτό υποδηλώνει οτι έχουν ένα πρόγραμμα στο μυαλό τους, το σύνολο αυτής της μουσικής έχει καθιερωθεί να ονομάζεται ως "Προγραμματική Μουσική". Η πιανιστική σουίτα "Εικόνες από μια Έκθεση", είναι ένα έργο που ανήκει στην κατηγορία αυτή. Εάν ο συνθέτης επέμενε να το έχει ονομάσει απλώς "σουίτα για πιάνο", τότε θα ήταν ένα έργο "Απόλυτης Μουσικής", όπως λέγεται το σύνολο αυτών των έργων, αντίστοιχα.

Παρακάτω μπορεί κανείς να ακούσει ολόκληρο το έργο τμηματικά, αλλά και να δει όσους από τους πίνακες διασώζονται.

Η δομή του έργου έχει ως εξής:

1. Promenade

Promenade (piano version)

Promenade (Orchestra version)

2. Gnomus

Gnomus (Orchestra version)

3. Promenade 2

4. The Old Castle

Promenade 2 και The Old Castle

5. Promenade 3
6. Tuileries
Promenade 3 και Tuileries Garden

7. Bydlo
8. Promenade 4
Bydlo και Promenade 4

9.Ballet de poussins dans leurs coques
Ballet des poussins dans les coques

10. Samuel Goldenberg et Schmyle

Samuel Goldenberg et Schmyle (ή αλλιώς, ο πλούσιος εβραίος και ο φτωχός εβραίος)

11. Limoges. Le marché.

Limoges. Le marché.

12. Catacombae 

Catacombae

13. Le cabane sur des pattes de poule

Le cabane sur des pattes de poule

14. La grande porte de Kiev

La grande port de Kiev

Το Παλιό Κάστρο, Οι κήποι της Τουλερί, Η αγορά της Λιμόζ, είναι πίνακες που δεν διασώθηκαν. εσείς πώς τους φαντάζεστε; Μπορείτε να ζωγραφίσετε την εντύπωσή σας ακούγοντας το αντίστοιχο μουσικό κομμάτι;